Izložba „Drugi svetski rat u Šapcu i šabačkom kraju kroz fotodokumentaciju i propagandni materijal“, istoričara Branislava Stankovića povodom obeležavanja osamdesetogodišnjice od završetka Drugog svetskog rata biće svečano otvorena u četvrtak, 6. marta u 13 časova u Narodnom muzeju Šabac.
Iz kataloga izložbe:
„Nakon dve decenije od završetka Prvog svetskog rata, počeo je novi svetski sukob. Kraljevina Jugoslavija je napadnuta od Nemačke i njenih saveznika 6. aprila 1941. godine.
Tokom jutra, 13. aprila, nemačka artiljerija je sa leve obale Save, kao nekada Austrougarska, otpočela artiljerijski napad na Šabac. Nad gradom su kružili nemački avioni. U ranim popodnevnim satima u grad su ušle jedinice 16. nemačke motorizovane divizije. Nemačke jedinice koje su došle iz pravca Sremske Mitrovice krenule su prema Bogatiću i Prnjavoru, a iz Šapca prema Obrenovcu. Nakon kapitulacije, Šabac i šabački kraj pripali su nemačkoj okupacionoj zoni. Ubrzo su formirani sabirni logori vojnih zarobljenika, iz kojih su odmah pušteni folksdojčeri, Mađari, Albanci, Hrvati, a svi ostali su razvrstani u četiri grupe i do 6. jula 1941. svi transportovani u Nemačku.
Tokom maja zatvoreni su prvi taoci, u šabačkom logoru. Prvo su otpočela streljanja i likvidacije Srba, a zatim masovno uništavanje Roma i Jevreja.
Pod naletom ustaškog terora u NDH, krajem aprila meseca 1941. u šabački kraj stižu srpske izbeglice iz Srema, Bačke, Slavonije, Bosne, Like, Banije… Iz Bačke su Mađari. 21. aprila 1941. proterali nekoliko hiljada Srba, kolonista, i stražarno ih sproveli u Mačvu.
Ne prihvatajući okupaciju, već u maju mesecu 1941. grupa oficira vojske Kraljevine Jugoslavije, predvođena pukovnikom Dragoljubom Dražom Mihailovićem, formira rojalistički pokret otpora nazvan po mestu nastanka – Ravnogorski pokret.
Početkom jula, nakon napada Nemačke na SSSR, odlukama KPJ, formiran je i partizanski pokret otpora. Tako je srpski narod u toku Drugog svetskog rata imao dva pokreta otpora, ideološki potpuno suprotstavljena, što je pored borbe sa okupatorom dovelo i do krvavog građanskog rata.
Tokom zajedničke borbe, Ravnogorski i partizanski pokret, pod komandom Dragoslava Račića i Nebojše Jerkovića, napali su nemački garnizon u Šapcu 21. septembra 1941. godine. Noću između 23. i 24. septembra napadnutima je stigla pomoć, i napad je okončan neuspehom. U Srbiju je kao pojačanje za gušenje ustanka stigla nemačka 342. divizija. Usledila je kaznena ekspedicija i Krvavi marš.
Kao što je tokom Prvog svetskog rata krvav trag u Podrinju i Mačvi ostavila po zlu čuvena Vražija divizija, čiji je pripadnik bio i Josip Broz Tito, vođa partizanskog pokreta otpora tokom Drugog svetskog rata, tako je u jesen 1941. krvavi trag na putu kroz Podrinje ostavila 342. nemačka divizija. Samo u selu Dragincu kraj Loznice, u jednom oktobarskom danu 1941, za odmazdu je streljano 3000 civila. Najmlađa žrtva bila je stara samo dva dana. U isto vreme u susednom selu Cikotama ubijeno je sto pedesetoro dece mlađe od 12 godina, što je najveći zločin te vrste tokom Drugog svetskog rata.
Tako je otpočeo period nemačke okupacije u šabačkom kraju, i trajao je do 20. oktobra 1944. godine, kada su se nemačke snage povukle bez borbe u Srem.
Partizanske jedinice su 23. oktobra ušle u Šabac, čime je počelo uspostavljanje nove, revolucionarne vlasti. Za pojedine Šapčane dolazak oslobodilaca značio je nova stradanja i početak nove okupacije.
Brzo su počela takozvana Divlja čišćenja, u kojima su mnogi u Srbiji, bez suda i suđenja, likvidirani.
Iste godine, 16. decembra, u selu Popovima u Semberiji zarobljeno je 56 šabačkih mladića, đaka i studenata, pripadnika Đačkog bataljona Cersko-majevičkog korpusa Jugoslovenske vojske u otadžbini. Nakon mučenja svi su pobijeni na Bijuklića adi kod sela Badovinaca. Ovaj zločin izvršili su šesti i četvrti bataljon Šeste proleterske istočnobosanske brigade.“
